Sevgili kardeşlerim. İslam hukukçuları, Kur-an'ı tefsir eden, açıklayan ilim adamları Bakara Suresi'nin 267. ayetinde geçen, "Sizin için yerden çıkardıklarımızdan infak edin (verin)" emrinin, topraktan çıkarılan ürünlerden zekât veriniz anlamına geldiğini söylemişler ve bu konuda ittifak etmişlerdir. Yine Enam Suresi'nin 141. ayetinde Müslümanlara, hasat günü mahsullerinin haklarını vermeleri emredilmiştir. Buradaki hak teriminden anlaşılan ortak görüş zekâttır. Konu ile alakalı olarak Peygamberimizin (s.a.v) açıklaması (hadisi) bütün fıkıh kitaplarında (İslam ilmihallerinde) kaynak olarak kullanılmıştır. Hadis şöyledir: "Yağmur ve nehir sularıyla sulanan toprak mahsullerinden öşür olarak 1/10 el emeği (kova) ile sulananlardan nıfs (yarım) öşür 1/20 vardır (verilir)" buyurmuştur. Bu sahih hadis, toprak mahsullerinden hangi nispetle (ölçüde) alınacağını bildirmiştir. Elbette buradaki öşür terimi zekât anlamında kullanılmıştır.
Sevgili okuyucularım, toprak ürünlerinin çeşitleri ile ilgili olarak mezheplerin farklı görüşleri vardır. Asr-ı Saadet döneminin şartları ile günümüzün şartları tamamen değişmiştir. Günümüzde yaş sebze ve meyveler bile vakumlama ve benzeri yöntemlerle uzun süre muhafaza edilebilmektedir. Geniş kapsamlı soğuk hava depoları mevcuttur. Bununla birlikte bazı arazi sahipleri tarlasını belli bir ücret karşılığı kiraya verir. Bazıları yarıcılık denen sistemle arazisini değerlendirir.
Toprak ürünlerinin üzerinden sene geçmesi söz konusu değildir. Bazı bölgelerde çift ürün alma imkânı vardır. Bütün bunlar dikkate alınarak tarımla meşgul olan kardeşlerimiz her türlü harcama gider masraflarını hesap ederek işlem yapmalıdır. İşçilik, makine, yakıt, gübre, ilaç, depolama, kira ve benzeri masrafları düştükten sonra zekât verilmelidir. Mal sahibi çocuk olabilir. Ergenlik şartı aranmaz. Akıllı olması şartı da yoktur. Böyle durumlarda velisi veya vasisi onlar adına zekât verirler. Bal zekâta tabidir. İslam hukukçuları topraktan çıkan çiçeklerden bal aldığını ve bu itibarla onun da zekâta tabi olduğu görüşündedirler. Bir nevi süt gibidir. 'Zekâta tabi değildir' diyenlere karşılık baldan nisap (ölçü) aranmayacağını, azından da çoğundan da zekât verilmesi gerektiğini söyleyen İslam hukukçuları da mevcuttur.
Sevgili kardeşlerim bir Müslüman olarak pratikte şu hususa dikkat etmek gerekir. Sebzedir, meyvedir, tahıl ürünleridir, baldır, süttür diğer toprak mahsulleridir. Bunların hepsi de elinizde olabilir. Masrafları düştükten sonra tamamının geliri toplanmış yekûn itibariyle asli ihtiyaçlarımızın üzerinde bir mala sahip isek banknota (paraya) çevirerek %2,5 (yüzde iki buçuk) zekâtını ödemeliyiz.
YARIN ZEKÂTIN SARF YERLERİ VE KİMLERE VERİLECEĞİ