İnsan grupları içinde var olan üç tane nizamdan sistemden bahseder merhum Ahmet Arvasi hocamız. Birincisi, hayvan insanın nizamı. İkisi dramatik insanın nizamı. Üçüncüsü ideal insanın nizamı. Tarih boyu insan grupları Allah'ın bize verdiği akıl şuur ve iradeyi alt üst etmiş ve cehaletinden dolayı mutlak sistemi bozmuştur. Bunun yerine kendi nizamını kendi sistemini kurmuştur ancak endişelerden kurtulamamış ve kendi yaptığı kendisinin yazdığı kanunları ile huzur ve mutluluk aramıştır. Aradığını bulamayınca da yazıp devreye soktuğu o kanunları, o yasaları yırtıp atmış yeni arayışlara başlamıştır. Anarşiden, terörden, yokluktan açlıktan korkan insan olduğu hürriyet çığlıkları atmaya başlamış ve bir türlü huzuru yakalayamamıştır. Kendisinin başıboş bırakıldığını zanneden insan yanılmıştır. Çünkü Rabbimiz bizleri dünya üzerinde bırakıp terk etmemiştir. Devamlı olarak yüce peygamberler vasıtasıyla yardım etmiş ve yol göstermiştir.
Ne gariptir ki insanoğlu onları dinlememiş nefsin ve şeytanın dürtülerine (arzularına) uyarak çatallı bir yolu seçmiş ve ikilik çıkararak kötü olanı tercih etmiştir. Neticede insanoğlu kendi gerçeğini çözmek için kendisini çözmeye tahlil etmeye çalışmıştır. Birileri çıkmış kendisini diğer canlılar diğer hayvanlar gibi görmüş. Kimileri seçkin canlı olarak anlamış. Bazıları da bu ikisi arasında yalpalamıştır. Böylece hayvan adam, dramatik adam, ideal adam modelleri ortaya çıkmıştır. Herkes kendi kriterlerine göre kendi nizamını kendi sistemini kurmuştur.
İslam'a göre Allah insanı en güzel biçimde yarattı. Ancak bazıları bu güzelliklerden bu erdemlerden rahatsız oldu ve hayvanca yaşamayı tercih etti. Kitabımıza göre bunlar belki hayvanlardan da aşağı bir hayat tarzına yuvarlandılar. Gerçekten de hayvanlar tabii bir nizam içinde hareket ettikleri halde, hayvan insan kendisini ya tamamı ile başıboş sandı, yahut sürü hayatını tercih etti. Biz Müslüman olarak yaratılış itibariyle insanın şerefi bir varlık olduğuna inanırız. İnsana hayvan diyen asla biz değiliz. Bu iddiada olan filozoflar ekonomistler ve sosyologlarla, ideologlar vardır. Onlara göre insan şu veya bu işleri başaran bir hayvandır. İnsanı böyle anlayan çevreler ister istemez onun muhtaç olduğu nizam-ı bu arayış içinde ele almışlardır. Onların teklif ettikleri cemiyet nizam-ı da hayvani bir karakterdir. Bakınız: Türk İslam Ülküsü 2. sayfa 290-291. S. Ahmet Arvasi.
DEVAM EDECEK