Ramazan Bayramı’nın kavuşan ve temel ihtiyaçlarının dışında belli bir miktar mala sahip olan Müslümanların, hem kendi hem de velayeti altındaki kişiler için yerine getirmekle yükümlü oldukları mali ibadete Fitre denir. Velayeti altındakilerden maksat usul yönüyle analarımız, babalarımız, dedelerimiz, Füru yönüyle ise çocuklarımız ve torunlarımızdır. Aynı şekilde hanımlarımıza da fitre veremeyiz. Çünkü bakmakla yükümlülüğü mevcuttur. Burada bir not düşmek istiyorum. Emekli bir meslektaşıma muhtaç olan bir aile için araç kefareti, fitre veya zekat yardımı yapabileceğini söyledim. Bana cevap olarak “Hocam benim 3 tane yetim torunum var” dedi. Yanında başka insanlar olduğu için sustum. Torunlara fitre olmaz. Onları zaten bakmakla mükellefiz. Ben yaptım oldu babından hareketle dinimiz açık delillerini hiçe saymayalım.
 
FİDYE’nin anlamı tamamen fitreden ayrıdır. Türkçe ifadeyle “Oruca güç yetiremeyenler ve zorlukla güç yitirenler anlamına gelmektedir. Yani oruç tutmakta güçlük çekenler, şeyhifani denilen yaşlılar, hastalar kastedilmektedir. Buradaki hastalıktan maksat iyileşme ümidi olmayan kimseler kastedilmektedir. Halk arasında buna “orucun kefareti tabiri de kullanılmaktadır. Fidyelerini sağlıklarında ödeyemeyenler için, vasiyet varsa kişi öldükten sonra bıraktığı malının üçte birinden bu borç ödenebilir. Malın üçte biri karşılamaz ise mırasçılardan teberru şeklinde bunu ödemeleri tavsiye edilmiştir. Ağır işlerde çalışanlar için fidye ruhsatı halen geçerlidir. Fidyenin miktarı ise bir insanın sahur ve iftarda doyacağı miktardır. 2019 yılı için bu miktar 23 lira olarak açıklanmıştır. Tabii bu rakam taban fiyattır. Zenginlerin sofralarına bakılırsa ölçü değişir. En makul olanı iftarda yenilen çorba, salata, pilav, tatlı ana menü deline yemek, iftariyeler, içecekler, pide, çay, sahurda ise peynir, yumurta, meyve, su ve sebzeler. Bunların yanında bir de tatlı varsa ölçü olarak en makul fiyat bunlardır. Fitre veya fidye veren kişi pilavı baldo pirinçten yerde fakire kırık pirinci uygun görürse bu ahlaki olmazç ölçüyü ek alırken buğday, arpa yerine rezzakı üzüm, yahut hurmayı da ek alabiliriz. En güzel olanı üretim biçimleri, geçim şartları, asgari yaşam standartları ve ekonomik seviyeler mutlaka dikkate alınmalıdır. Fireler bayram namazından önce verilmelidir. Makbul olan budur. Vekalet yoluyla ödeme imkanı vardır. Ancak gücen esastır. Ballı parmak tiryakilerine dikkat edilmesi son derece önem arzetmektedir.
Allah nasip ederse zekat, fitre, fidye konularını detaylı olarak okuyucularımla paylaşacağım.