Vicdanı olmayan, güzel ahlakı olmayan, hayası ve edebi, vefası, merhameti olmayan, cesareti, imanı olmayan ve de aşkı sevdası olmayan, adam olamaz. Bu özellikleri bünyesinde toplayan kaç kişi vardır. Belki de bunların sayıları bir hayli fazladır. Ancak bunları fark etmek kolay değildir. Adamlıkla aptallığın eş değer sayıldığı günümüzde çarpık durumlarla karşılaşıyoruz. Midemiz açlık kuyusundan, bedenimiz şehvet çamurundan çıkarılmadığı sürece ‘adam olmak’ yargıları manasını tam bulamaz.  Topal ve aksak duruma getirilen ‘adalet’ doğru ve hak yola yönlendirilmediği sürece, cehaletler müsbet ilimle aydınlatılmadığı müddetçe adamları ve adam olanları tanımak mümkün olmayacaktır. Sohbet anlarında bazen şu sözlere şahit oluyoruz. “Adama baksana tam bir serseri. Adam Karun gibi zengin. Adam her yerde işini yürütüyor. Adam bütün siyasetçilerle iyi geçiniyor. Adam işini biliyor. Adamın her yerde ne adamları var. Adam tam bir kumarbaz. Adam dut gibi sarhoş. Adam çok hovarda birisi. Adam tam bir gösteriş budalası. Adam tam bir riyakar.” Böyle yüzlerce ifadeye rastlarız. Bir de şu teslimiyetçi tipler var. “Adam namaz kılıyordu. Adam dindar geçiniyordu. Adam ehli zikir birisi olarak biliniyordu. Adam muhafazakar ve sağcıydı. Adam iyi bir solcuydu. Bırakın modayı falan adam tam bir müslümandı.”
Adam olmak için çileyi kabullenmek, zoru seçmek lazımdır. Tehlikelerle boğuşmaktan asla korkmamak ve yılmamak gereklidir. Benlik zilletinden kurtulamayan, doğrulukta en doğru çizgiyi yakalamaktan mahrum olanlar adam olamazlar. İman denizinde kulaç atan adamı, o denizin kıyısına bile uğramayanlar nasıl bilsinler ki. Tevazu ateşinde erimeyenlerin guru ve kibir putlarını dost edinenlerin çoğaldığı bir toplumda adam bulmak kolay değildir. Mideyle düşünenlerin, beyinle düşünenlere  üstünlük sağladığı cemiyetlerde sizce kaç adam vardır. Dünya ile ahret arasında ki mesafeyi ölümle mezarlık arası zannedenlerin, dirilişi unutanların adamlıkları acaba hangi teraziye nasıl konulacaktır.  Tarihin ve Kuran’ın ‘cahiliye’ devri diye tarif ettiği karanlık dönemi bugün için sanki simetrik olarak yeniden yaşıyoruz. Rezaletler, çeşitli zulümler, korkunç cinayetler, ayak altına alınıp çiğnenen adaletler, perişan olmuş aileler, çiğnenen insan hakları, salgın hastalık gibi toplumları sarmış.
Boşver aldırma demek için adam olmamak lazım. Her emrinde bir hikmet olan Kuran’ı dahi tekelleştiren ve çıkar için kullananların çok arttığı günümüzde Romen Diyojen sağ olsaydı sokaklarda deli gibi bağırarak ‘adam arıyorum’ diyerek gezerdi.