Kıymetli okuyucularım.
Mareşal Tevfik Çakmak Paşa'nın anlattıklarına göre 15 Mayıs 1919 sabahı İstanbul Erkan-ı Hayriye Reisliği'nde Cevat ve Fevzi Paşa konuşurken Anadolu'da bir 'Milli İrade' kurulma konusu ele alınmıştır. Görüşmeye katılan Mustafa Kemal "Ben zaten bunun için Anadolu'ya gidiyorum" demiştir. Damat Ferit Paşa'nın tavsiyesi ve Sultan Vahdettin'in onayı ile Samsun civarındaki olayları bastırmak için Mustafa Kemal görevlendirilmiştir. Kendisine bir takım yetkiler verilmiştir. Yetki belgesi ile 16 Mayıs 1919'da İstanbul'dan hareket eden Mustafa Kemal Bandırma vapuru ile yola çıkmıştır. Vapurda 23 kişi vardır Mustafa Kemal Paşa (Dokuzuncu Orduyu Hümayun Kıtası Müfettişi), Kazım Dirik (Kurmay Başkanı), İbrahim Salih Öngören (Sıhhiye Reisi), Kemal Doğan (Topçu Binbaşı), Hayati Bey (Emir Subayı), Arif Hikmet (Hukukçu) ve diğerleri...

Kıymetli okuyucularım.
19 Mayıs 1919 yılında Mustafa Kemal Paşa ve yanındakiler Samsun'a ayak basmışlardır. Kendisine müfettişin yüklediği vazifeleri yerine getirmek amacıyla Samsun'da 5-6 gün içinde durumu incelemiştir. Beraberinde geldiği Rafet Bele'yi Samsun Canik Sancağı'na mutasarrıf olarak atamıştır. Sonra da Erzurum'da bulunan xv. Kolordu Komutanı Kazım Karabekir ve Ankara'da bulunan xx. Kolordu Komutanı Ali Fuat Cebesoy paşalara telgraf çekerek Samsun'a geldiğini bildirmiş ve kendisiyle irtibat kurmalarını istemiştir. 1919 senesi mayısın 19'uncu günü "Samsun'a çıktım" diyerek 'bağımsızlık ruhunun başladığı tarih' diye 19 Mayıs'ı tarif etmiştir. "Bütün felaketlere rağmen ben Türk'ün sesini işittirebileceği kanaatindeyim. Bu yolda işe başladım" diyen Mustafa Kemal Paşa ilk iş olarak İzmir'in işgali ile ilgili Sadarat makamını uyarmıştır. Göndermiş olduğu telgrafta çok önemli ifadelerle Sultan Vahdettin'e arz etmiştir. Ayrıca bağlılığını da bildirmiştir. Bakınız Atatürk'ün Tamim ve Telgraf ve Beyannameleri. Ayrıca Türk İnkılap Tarihi Sayfa 191'den 205'e kadar.

Kıymetli okuyucularım.
22 Mayıs 1919'da hazırlamış olduğu raporla bir toplumda Ordu müfettişliği talimatının sınırlarını aşarak ülkenin kaderi ile ciddi şekilde ilgilenmiş ve uğraşmıştır. Milli Mücadele'nin ilk ana programını teşkil eden raporu hazırlamış Türk milletinin yabancı mandasına ve kontrolüne tahammülü olmadığını haykırmıştır. Sizden Sivas ve Erzurum kongrelerini yapmıştır. Mandacılar Mustafa Kemal paşa'yı ısrarla İstanbul'a dönmesini istemiştir. Görüldüğü yerde öldürülmesi fetvası bile çıkarılmıştır. Bütün ihanetlere rağmen o yolundan dönmemiş Türk Milleti ile bütünleşmiştir. Hür ve bağımsız yaşayan Türk milleti 'liderini" bulmuştur. Mustafa Kemal Atatürk kendisini haddinden fazla övenlere (Yağcı ve yalakalara) karşı tavır koymuş ve "şahsıma karşı gösterdiğiniz teveccühlere teşekkür ederim. Yalnız sizden olan bir şahsa bir şey atfetmek her şeyi bir ferde yüklemek elbette doğru değildir. Herhangi bir şansı istediğiniz kadar sevebilirsiniz. Fakat bu sevgi millet sevgisinin üzerinde olamaz. Ben ne yaptıysam milletimle yaptım" diyerek devlet adamlığını göstermiştir.
İşte 19 Mayıslara bu gözlere ve bu heyecanla bakmak lazımdır. Hamaset ayaklarını bırakıp gerçeklerle yüzleşmek lazımdır. Mekânları cennet olsun.