SON DAKİKA
Hava Durumu

Basın Tarihimizden Notlar ve Ali Bilgiç

Yazının Giriş Tarihi: 23.02.2017 22:12
Toplumsal hayatımızda çok önemli yeri olan kitle iletişim araçlarının başında gazeteler gelmektedir. Bilgisayar teknolojisinin alabildiğine geliştiği günümüzde bile dünyamız, ülkemiz ve yaşadığımız şehirdeki her türlü gelişmeyi çoğunlukla gazeteler vasıtasıyla takip etmeye devam ederiz.
            Asıl konumuz olan Yenişehir’in basın tarihine geçmeden önce genel olarak Osmanlı’dan günümüze basın tarihçesi ile ilgili birkaç bilgi notu aktarmak istiyorum.
Madem ki, konumuzun başlığında gazete ve gazeteci var. Buradan bağlantı kurup şöyle sorsak:
Tarihimizde ilk Türkçe gazeteler hakkında neler biliyoruz?
İlk gazetelerimiz hangileridir??
Ne zaman yayın hayatına başlamışlar???
Bursa’nın en eski gazeteleri hangileridir????           
 
İlk Türkçe gazete Mısır’da, 1828 yılında çıkarılmıştır. Mısır Valisi Mehmed Ali Paşa tarafından çıkarılan bu yarı Arapça, yarı Türkçe gazetenin adı Vakayi-i Mısriye’dir.
            1831 yılında İstanbul’da dönemin padişahı II.Mahmud’un emri üzerine Takvim-i Vekâyi adında resmi bir gazete çıkarıldı. Okul ders kitaplarında ilk gazete olarak Takvim-i Vekâyi Gazetesini yazarlar ki, yanlış bir bilgidir.
            1840 yılında ilginç bir şekilde bu kez bir İngiliz vatandaşı (William Chruchill) İstanbul’da Ceride-i Havadis adlı yarı resmi bir Türkçe gazete çıkarır.
Tam manasıyla özel Türkçe basın için 1860 yılını beklemek gerekir. O tarihten başlayarak özel Türkçe gazetelerle karşılaşıyoruz. Agah Efendi’nin 1860’ta çıkardığı Tercüman-ı Ahval Gazetesini, 1862’de Şinasi’nin Tasvir-i Efkar Gazetesi  ve onu da başka örnekler takip etti.
 
Şimdi gelelim Bursa’da gazete konusuna…
Bursa’da çıkarılan ilk gazetenin adı Hüdavendigar Gazetesi’dir. 1869 yılından itibaren yayımlanmıştır. Bu gazeteyi doğrudan Bursa Valiliği yayımlıyordu. Dolayısıyla yerel ama aynı zamanda resmi bir niteliğe sahipti. Bundan yaklaşık yirmi yıl sonra (1880’lerin sonu) Bursa’da ilk özel gazete olan Bursa Gazetesi Murat Emri Efendi tarafından çıkarıldı.
Abdülhamid döneminde hem genel hem de yerel basın hayatımız sansür dolayısıyla oldukça sönüktür. Ancak 1908’den sonra esen hürriyet havası ile çok sayıda yeni gazete ve dergi çıkarılmıştır. Bu yeni dönemde Bursa’da Ertuğrul adında önemli bir gazete çıkarıldığını biliyoruz.
 
Basın tarihimizi daha da özele, Yenişehir’e indirgeyip şu sorularla devam edelim:
            Yenişehir’in ilk gazeteleri hangileridir?
            Bunlar ne kadar devam edebilmişlerdir??
Yenişehir’e matbaayı getiren ve aralıksız 44 yıl gazete çıkaran kimdir???
 
29 Ekim 1923’te Türkiye’de Cumhuriyetin ilanından sonraki yirmi altı yıl boyunca Yenişehir’de herhangi bir gazete ya da derginin çıkarılması söz konusu olmamıştır; öncesinde olmadığı gibi..
Yenişehir’de 1960’ların başlarına kadar bir matbaa makinesi dahi yoktu. Dolayısıyla bizim Yenişehir’in yerel basın tarihi öyle pek de eskiye gitmez. Peki civar ilçeler bizden çok farklı mıdır diye sorarsak, “hayır” cevabını verebiliriz. Bursa’nın ilçelerinde basın çoğunlukla 1950’lerin sonlarında başlamıştır.
Yenişehir’de ilk gazete 29 Eylül 1959’da yayınlanmıştır. 1 Ocak 1963 tarihine kadar yayınlanan gazete sayısı 5’dir. 1963 yılı başında Yenişehir gazetesinin yayına başlamasından sonra  11 Ocak 1994 tarihine kadar başka gazete yayınlanmamıştır.
 
Yayınlanış sırası ile Yenişehir’deki ilk gazetelerin adları şöyledir:
 
1-YENİŞEHİR POSTASI
Haftalık Müstakil Siyasi Belde Gazetesidir. Yenişehir’in ilk gazetesidir. Sahibi Cevat Özşen’dir. Yenişehir’de matbaa olmadığından İnegöl’de basılmaktadır. Fiyatı o günün parası ile 15 kuruştur. Her sayfada dört sütun üzerine basılan bu ilk gazetenin hemen her sayısı dört sayfa tutmaktadır. Bu ilk gazetenin ömrü sadece dört aydır.
 
2-HAKİKAT
Haftalık Müstakil Siyasi Gazetedir. Sahipleri Hakkı Üzüm ve Nevzat Metin’dir. Her hafta başında Pazartesi günleri çıkar. Yayın hayatına 15 Şubat 1960’ta başlamıştır. Bursa’da Karaman Matbaasında basılmaktadır. Bunun da ömrü kısa olmuştur.
 
3- ŞEHRİN SESİ
Haftalık Siyasi Gazetedir. Sadece birkaç sayı devam edebilmiştir.
 
4- HÜRSES
Haftalık Siyasi Müstakil Gazetedir. 19 Haziran 1962 Salı günü yayın hayatına başlamış. Bursa’da basılan gazetenin idarehanesi de Bursa’dadır.Maalesef bu gazete de öncekiler  gibi kısa ömürlü olmuştur.
 
5- YENİŞEHİR GAZETESİ
Sadece Bursa’nın değil; aynı zamanda Türkiye’nin en uzun ömürlü yerel gazetelerinden birisidir. 1 Ocak 1963 Salı gününün Yenişehir basın tarihinde çok özel bir yeri vardır. O gün “Yenişehir” adında haftalık bir gazete yayın hayatına başladı. Sağ üst köşesinde Yenişehir Saat Kulesinin fotoğrafının yanında “Şehrimizin gözü, kulağı, dili” sloganı ile yayın hayatına başlayan bu gazete  tam 44 yıl yayın hayatını sürdürdü.
 
Yenişehir’e ilk matbaayı getiren ve gazetesini kendi matbaasında basan kişi Ali Bilgiç’tir. Şimdi onun 73 yıllık yaşam öyküsünün gazeteci yönüne kısaca, satır başları ile bakalım:
- 1944 yılında Yenişehir’de doğdu. Tahirağa İlkokulu, Yenişehir Ortaokulu  ve Bilecik Lisesi’nde okudu.
- Gazeteciliğe 1961’de Bilecik’te ilk kez günlük yayınlanmaya başlayan Bilecik Birlik Gazetesi’nde başladı. Yenişehir Hürses ve Bursa Yeni Ant gazetelerinde çalıştıktan sonra 1962 yılının Ekim ayında Yenişehir’de ilk matbaayı kurdu.

-1 Ocak 1963 tarihinden itibaren Yenişehir Gazetesi’ni yayınlanmaya başladı.
- Ali Bilgiç, Yenişehir Gazetesi’nin yanı sıra Hürriyet, Günaydın, Bursa Hakimiyet, Hakimiyet, Bursa Haber gazeteleri ve 30 yıl süresince TRT’nin Yenişehir temsilcisi olarak görev yapmıştır.
-1975 yılında kurulan Anadolu Basın Birliği’nin 8 No.lu kurucusu  olup, bu kuruluşta 13 yıl genel yönetim kurulu üyeliği ve genel saymanlık yapmıştır. Halen Bursa Gazeteciler Cemiyeti’nin  en eski üyelerinden biri olup, Çağdaş Gazeteciler Derneği’nin de üyesidir.
- 1975 yılında Yenişehir’de ve Anadolu  Basını için düzenlenen geniş çaplı bölge toplantısı nedeniyle Trabzon’da Basın Yayın Genel Müdürlüğü’nün himayesinde, gazetecilik çalışmalarını  Kupür- Fotoğraf ve Döküman Sergisi olarak izlenime sunmuştur.
- 1989 yılında Yenişehir Gazetesi’ni  Türkiye’de bilgisayarla hazırlanan ve kendi tesislerinde basılan ilk ofset ilçe gazetesi olarak yayınlayarak bir ilk’in sahibi olmuştur.
- Basın ve sanat yaşamında 50’den fazla ödülün sahibi olan Ali Bilgiç’in en kayda değer ödülleri arasında bazıları şunlardır: 1974 yılında ilk kez Anadolu Basını için düzenlenen Özendirme Yarışması’nda Dizgi Yanlışsız Gazete dalında birincilik. 1975’de yapılan 2. Basın Kurultayı nedeniyle düzenlenen yarışmada Yerel Haber dalında birincilik, 1988’de Ankara Gazeteciler Cemiyeti tarafından Anadolu’da Yılın Gazetecisi, Anadolu Basın Birliği’nin Anadolu Basınına Hizmet ödülü, Çağdaş Gazeteciler Derneği Basın Emek Ödülü…
- 1993 yılında TRT’nin 4 bölüm halinde yayınladığı Mahalli Basınımız Belgeseli’nin üç bölümünde yer aldı.  Belgeselin ikinci bölümü “Kumam Yenişehir Gazetesi” olarak yayınlandı.
- Son yıllarda yerel tarih ve kültür çalışmalarına ağırlık veren Ali Bilgiç’in Yenişehir’e yönelik belge ve dokümanlardan  oluşan yirmi bin sayfalık bir arşivi bulunmaktadır. Yenişehir’de ilk yayınlanan gazeteden bu yana çok az eksiği ile bütün koleksiyonlar da arşivinde yer almaktadır. Bu konuda çalışmalarının kurulacak bir müzede kayıt altına alınması en büyük arzularından birisidir.
- Ali Bilgiç, Sürekli Sarı Basın Kartı (eski adıyla Basın Şeref Kartı) sahibidir.

            Değerli büyüğüm, aynı zamanda arkadaşım Ali Bilgiç gazetesini aylık bir dergi formatında internet ortamında çıkarmaya devam etmektedir. Bendeniz de bu sanal gazetede yazılar yazmaktayım.
Son söz olarak, Ali Bilgiç’e sağlıklı bir ömür geçirmesini temenni ederken, bu satırları okuyan herkesi saygı ve sevgi ile selamlıyorum.
Yorum Ekle
Gönderilen yorumların küfür, hakaret ve suç unsuru içermemesi gerektiğini okurlarımıza önemle hatırlatırız!
Yorumlar
Yükleniyor..
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.