Söylendi, söyledik ve söylüyoruz…
Türkiye’de et pahalı…
Kime göre, neye göre pahalı?
Genel alım gücüne göre pahalı…
Komşu ülkelere göre pahalı, dünyaya göre pahalı…
Önceki gün Maksem’de bir kasabın vitrininde pirzolanın 80 lira olduğunu gördüm…
Kıyma ise 45 lira…
Ramazan öncesi et fiyatlarına ilişkin değerlendirme yapan Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, 1.5 yıldır et fiyatlarının stabil şekilde 30-40 lira arasında cereyan ettiğini ve bu değerin normal olduğunu belirterek, "Daha düşük fiyata verilebilir, piyasayı daha da aşağı çekebiliriz ama yerli üreticimizi zarar ettirecek, onu sektörden uzaklaştıracak bir uygulama içinde olamayız" demişti.
Ve yeteri kadar besi hayvanı olmasına bağlı olarak Ramazan'da fiyatların oynamayacağı beklentisi vardı.
Ramazan ayından itibaren fiyatlar yine yükselmeye başladı.
 
* * *
Kent meydanında kıyma 35 lira, pirzola 60 lira iken Maksem’de nasıl 80 lira oluyor bunu anlamak olanaklı değil.
Maksem meydanı varlıklıların yaşadığı, pahalı bir semt değil.
Nişantaşı değil yani!..
Başka semtlerde kuzu pirzolanın 90 lira olduğuna yönelik duyumlar da var…
Neden böyle?
Hammadde mi yok?
Yoksa spekülatif mi artışlar?
Bakanlığın, uzmanların ve üreticilerin ortak görüşü şu;
“Biz bugüne kadar yanlış yapmışız. Süt ırkı hayvanı et için kullanmışız. Oysa süt ırkı hayvan ayrıdır, et ırkı hayvan ayrıdır.”
Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Faruk Çelik, bu yapısal soruna çözüm için çalışma başlattıklarını, ancak bunun sonuç vermesinin zaman alacağını belirtmişti geçtiğimiz aylarda.
Ve zorlamayla fiyat belirlenmesinin doğru olmayacağını da söyleyerek yine de kıymanın 30 lira dolayında olmasını beklediklerini belirtmişti.
Üreticiler, “Aynı süt ve yemle süt ırkını beslediğinizde günde 600 gram alırken, et ırkı neredeyse iki kilo alır. Bugüne kadar süt ırkından et almaya çalıştığımız için et günden güne tükendi” diyorlar.
 
* * *
Yapısal sorun çözülünceye kadar et dış alımı çözüm olabilir mi peki?
Et dış alımı, bilineceği üzere Tarım, Gıda ve Hayvancılık Bakanlığı’nın yetkisinde.
Bakanlık zaman zaman talebi karşılamak ve fiyatı düşürmek için dış-alım yoluna gidiyor.
Ancak, et dış alımı bazı üretici ve kasapların tepkisini çekiyor.
Türkiye’de yemin yapılan bütün desteklemelere karşın pahalı olduğu belirtiliyor.
Dışarıdan alınan etin gümrük vergisinin yüksekliğine karşın dışarıdan alım daha ucuza geliyor.
Yani bir eksiklik, yanlışlık olduğu açık bu işte.
Neden rekabet edemiyoruz dünya ile?
Sorunun düğüm noktasının burası olduğu açık değil mi?
 
* * *
 
Uzmanlar temel sorunun, bir devlet tercihinden kaynaklandığı görüşünde.
Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre 1980’de toplam küçükbaş ve büyükbaş hayvan sayısı 87 milyonmuş. O zamanlar nüfusumuz 44 milyon.
Bugünkü toplam hayvan sayısı 58 milyon. Nüfus ise o zamankinin iki katı.
Böyle olmasının sebebini şöyle açıklıyorlar;
“Türkiye bir yol ayrımına gelmişti; ya bir sanayi ya da tarım ülkesi olacaktı. Sanayi ülkesi olmayı seçti. Aslında her ikisi de dengeli bir şekilde yürütülebilirdi. Amerika’da, Avrupa’da bu ikisi birlikte yürür. Oralarda her zaman uygun fiyata et bulunur."
 
* * *
 
Evet, Türkiye'de çok et yendiği için et krizi çıkmıyor.
Araştırmalar ortalama bir Avrupalı'nın yarısı kadar et (tavuk eti dahil) yiyoruz.
Salt 'kırmızı et’te bu oran 4'te bire düşüyor…
Yani vatandaş gerçekten et yiyemiyor ve buna karşın yine de et krizi çıkıyor.
Neden peki?
Çünkü üretim az...
Bakan Faruk Çelik,  bu sorunun çözümüne yönelik önemli çaba içine girdiklerini belirtiyor.
Biraz daha bekleyeceğiz demek ki…