Türkiye’de kırmızı etin pahalılığı konusu tartışmasız bir gerçek…
Evet, Türkiye'de et maalesef pahalı…
Hatta dünyanın en pahalı etlerinden birini yiyoruz Türkiye'de, desek yanlış olmaz.
Çevremizdeki ülkelerde bizden 2 hatta 3 kat ucuz kırmızı et.
Bulgaristan, Romanya’da et fiyatları bizin yarımız altında…
Yıllardır savaşın hüküm sürdüğü Suriye’de, Irak’ta bile bizden ucuz…
Hadi diyelim bu ülkelerde kişi başı gelir bizden düşük ve o nedenle bize göre etin ucuz olması anlaşılabilir bir şey.
Peki ya kişi başı geliri bizden yüksek birçok Avrupa ülkesinde kırmızı etin bizden düşük olması nasıl açıklanacak o zaman?
Almanya’da örneğin kırmızı etin fiyatı bizden düşük…
Peki ya bu neden böyle?
 
* * *
Geçtiğimiz hafta Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Ahmet Eşref Fakıbaba bile konuyla ilgili bir soru karşısında “Evet, Türkiye koşullarında 45-50 lira kıyma pahalı” dedi.
Ancak vatandaşın ucuz et yiyebilmesi için üreticinin de düşünülmesi gerektiğini vurguladı.
Bakanın bu yaklaşımı bile önemli…
Demek bir sorunun varlığı en üst düzeyde kabul görüyor.
Ancak çözüm konusunda da adım atması gereken makam kuşkusuz yine aynı makam…
 
* * *
Peki Türkiye’de hayvansal üretimde ne durumdayız?
Üretim mi düşük, yoksa tüketim mi fazla?
Türkiye’de ortalama insan yılda ne kadar et tüketiyor?
Fazla tükettiğimiz için mi et pahalı yoksa üretim az olduğu için mi pahalı?
Gelin buna bir bakalım…
Geçen yılın rakamlarına göre Türkiye’de salt kırmızı et üretiminin kişi başı 14, 7 kilo gram olduğu açıklandı.
Yani kişi başı tüketim ortalaması da 14,7 kiloya geliyor.
Ancak kişi başına yıllık kırmızı et tüketiminde Avustralya'da bu rakam 142 kilo, ABD'de 125 kilo, Almanya'da 82 kilo, İngiltere'de 80 kilo iken bu miktar Türkiye'de salt 14,7 kilo.
 
* * *
Türkiye’de kişi başı kırmızı et tüketiminin azlığı ortada…
Peki, balık ve piliç bu boşluğu doldurabilir mi?
Bu ortalamayı biraz yükseltmiş görünse de pilicin kırmız etin yerini tutamayacağı açık.
Protein gereksinmesinin kırmızı et ile karşılanması önemli.
Gelişmiş ve ortalama yaşam süreleri bizden yüksek varsıl ülkelerin kırmızı et tüketiminde epey yukarılarda olmasını iyi okumak gerek.
İngiltere'de ortalama 3 bin 612 Euro maaş alan bir öğretmen, 401 kilo et alabilirken, Avustralya'da 432 kilo, Almanya'da 827 kilo, ABD'de 615 kilo et alabiliyor.
Türkiye'de ise ortalama 753 Euro maaş alan bir öğretmen salt 58 kilo et alabiliyor.
Bu da gösteriyor ki, Türkiye’de ortalama et tüketimi olması gerekenin çok altında.
Yıllık kırmızı et tüketiminin Avustralya'da 142 kilo, ABD'de 125 kilo, Almanya'da 82 kilo, İngiltere'de 80 kilo iken Türkiye'de 14,7 hadi diyelim 15-16 kilolarda kalmasını nasıl açıklamak gerekir?
 
* * *
 
Türkiye’de et fiyatlarının yüksekliğinden ve desteklemelerin yerinde ve zamanında hedef kitleye tam ulaşamadığından söz ettiğim bir üretici birliği başkanı bana geçenlerde, “Et fiyatını pahalı mı buluyorsun, sen ayda kaç kilo et alıyorsun eve” diye sordu.
Ben dünya ve Avrupa ülkelerinde kişi başı et tüketimini dikkate almadan ayda 5 kilo, yanıtını verdim.
Aylık 5 kilo kırmızı etin 200-250 lira tutacağını ve bunun da hane toplam geliri payı içinde fazla yer tutmaması gerektiğini söyledi.
Verdiği örnek akla yatkındı ancak toplumun alım gücü az olan kesimlerinin kırmızı ete ulaşabilmelerinin zorluğundan söz edince, “Onun kolayı var, geliri belli bir tutarın altında olanlara indirimli et satılabilir, aradaki farkı devlet ödeyebilir ve böylece üretici de desteklenmiş olabilir” dedi.
Uygulama şansının ne derece olası olduğunu pek bilemem ama böyle bir uygulamanın geliri az olanların daha çok et yiyebilmesi ve hem de tüketicinin korunması açısından iyi bir yol olduğu söylenemez mi?