…Neredeyse bir asıra yakın bir süre öncesinde bahsi geçen tüm korku özneleri ve çok daha fazlasının çoğu zaman amacı seyircinin içinde bulundurduğu en basit seviye korku mekanizmasından yararlanmaktı, ancak sanat tekniklerinin ve bu sanatı tüketen seyircinin de gelişmesiyle hikayelerde gelişmeye başladı.

Geçmiş yüzyılda çığlıklarla özdeşleşen bir sürü karakter, zamanla sempati, merhamet duyduğumuz, hatta günümüzde aşık olduğumuz, örnek bile aldığımız karakterlere dönüşmeye başladılar ve bu değişimin seyrini ve nedenlerini incelemek adeta bir yapboz yapmak kadar eğlenceli olabiliyor.

Canon’a, yani genel olarak belirli kurallara sahip olan canavarlardan bahsetmiştik. En basit örnek olarak vampirlerin bir eve yada binaya girmeden önce izin verilmesinin gerekli olması vampirin canon’u yada kültürünün genel bir kuralıdır. Özellikle günümüzdeki uyarlamalarda çok fazla kullanılmaması, genel olarak vampirin sadece bir canavardan fazlasına dönüşmesinden kaynaklıdır.

Bir canavarı tanımlayan nedir? İncelediğiniz spesifik hikaye, o hikayenin anlatıldığı tür, o tür içinde verilmiş tüm sanatsal kararlar o canavarın nasıl bir canavar yada karakter olarak algılanacağını belirler.

Eğer hikayedeki canavar bir zombi, vampir yada kurtadam gibi bir ısırıkla canavara dönüşen normal insanlar ise, çoğu zaman o eser klasik canavarı alt etme ve insanları kurtarma mücadelesi haline gelir, bildiğimiz en klasik hikayeler çoğunlukla böyle işlemiştir. İlk sahnede bu olayları tetikleyen canavarı göstermek ve sonrada kahramanlarımızı, yani sempati kurmamız istenen karakterleri görmek çoğu zaman bize bu mesajı vermektedir.

Ancak canavarların bu basit kötü adam rollerini doldururken başka değere sahip olmadıklarını söylemekte pek doğru olmaz. Trajik canavarlarla dönemlerde daha nadir yada modern eserlerdeki kadar popüler olmasalarda, varlardı. Eski Yunan mitlerinin söylendiği dönemlerden günümüze, kendini savunmak için canavarlaşan Medusa’dan sevginin geri dönüştüreceği Çirkinlere, isim bile verilmemiş Frankenstein’in Canavarı’na, içinde insan olsun olmasın, yeteri kadar insanlığı kalmış olan çeşitli canavar ve yaratığa karşı beslediğimiz bir derece sempati her zaman olmuştur.

Hayaletler, yine duyduğumuz korkunun kaynağını bilinmeyenden alan, ancak çoğu zaman kişisel bağlarla özdeşleşmiş olduğundan en önemli korku öznelerinden olagelmiştir. Diğer canavarlar esasen bir hastalık olarak tanımlanabilmekteyken, size musallat olan bir hayalet kişiseldir, muhtemelen ölen bir sevdiğiniz yada düşmanınızdır.

Böyle bir yakınlık içerisinde değilseniz bile, o hayaletin hayalet olmasının çok kişisel sebepleri vardır ve bu kararlılık ve inatta başlı başına bir korku unsuru olabilmektedir. Hayaletlerin çoğu bir düşman yada kaybolmuş bir ruh olarak başlar, ancak hikayenin sonunda yollarına devam edip etmeyecekleri yine sanatçının vereceği karara bağlı kalacaktır. Bir hayalet geçmişiyle barışarak yoluna devamda edebilir, geçmişe tutunarak bulunduğu anda sıkışıp kalmayıda seçebilir. Hayalet olmayan izleyici yada okuyucu, bu kurgusal oyun alanında elbette o yaratıkta kendi yaşamına dair bazı benzerlikler bulacak, sonrasına kendi karar verecektir.

Korkunun vücut bulmuş halleri olan bu karakterler, günümüzde hem oldukları en korkunç hemde en sevimli hallerine de ulaştılar. Doğru şekilde kullanılmış özel efektler bir canavarı hiç olmadığı kadar gerçekçi göstererek seyirciye inanılmaz bir deneyim yaşatabilir. Hikayelerin de sürekli değişmesiyle, Sinners, Prey gibi daha önce görmediğimiz canavar ve mekan kombinasyonları artık yaygınlaşmaya başlayan örnekler

Karakterlerin bazen özüyle neredeyse alakasızlık derecesinde değiştirilebildiği de bir gerçek. Tarihi boyunca baştan çıkarıcı olarak tanımlanan vampirlerin yanında kaslı, korumacı kurtadamlar, gizli yaşam süren zombiler, canavarların gittikleri liseler ve daha nicesi son zamanların en popüler serileri haline geldiler ve aynı zamanda birçok yeni neslin bu canavarlarla ilk tanıştıkları yerler.

Bir canavarın canavar kalması yada insanlığının öne çıkarılması günümüzde sadece hikayenin nasıl anlatılacağına dair bir seçenek halini aldı. Bu aslında bir şey. Günümüzde çoğu dalda orijinallik yeni bir şeyi icat etmektense, olan şeyleri nasıl kombine edebileceğimiz üzerinden ilerlemekte.

Buna en büyük örneklerden biri olarak gösterebileceğimiz bu korku hikayeleri, hangi tür yada şekilde olsun, insanlık tarihinin bin yılları boyunca devam etmiş bir gelenek. Öznelerinin kim olduğu yada karakterlerinin nasıl portre edildikleri değişsede, içimizde uyandırdıkları korku değişmemekte.

Beynimizin, bedenimizin işleyişinin en önemli parçalarından biri olan korkuyu hissettikçe, geçmişten getirdiğimiz ve her geçen gün yeni edindiğimiz korkular bizi etkilemeye, ama aynı zamanda teşvik etmeye de devam edecektir.