Hayatımızda eşyalar her yerdeler. Günümüz dünyasında adeta insanların doğası şekilden şekilde giren ve ihtiyaç ve isteklerimizi karşılayan eşyalardan oluşmakta. Çoğu bizimle en azından şekil olarak bin yıllardır beraber olan bazıları ise sadece bir kaç aylık ancak çıkardığı gürültüden dolayı önemi çok daha fazla uzun olan eşyalar..

Eşyalar yaşamımızın fiziksel göstergesi, adeta vücut bulmuş hali. Doğadaki bir mağaradan bir saraya yada gökdelene, eşyalar bir yada bir kaç insanın orada var olduğunu gösterir, hayatlarına dair fikir verir. İnsanların geçmişleri ile ilgilenen arkeoloji ve tarih bilimleri bulunan bir eşyanın hem yapılışını ve malzemesini hemde insanlarla ilişkisini analiz eder, bu yolla aslında tıpkı günümüze bizim kendi eşyalarımızla olduğu gibi, bize sıradan gelen bir şey aslında sandığımızdan çok şeyi anlatır.

Tabi her ne kadar eski çağlardaki insanlarda eşyalarını sıradan bir uzantıları olarak görselerde, eşyalara olan bakış açısı tarihsel olarak en büyük değişimini son birkaç yüzyılın içinde geçirdi.

Çoğu eşya aslında her şeyden önce bir hayatta kalma aracı olarak ortaya çıkmıştır. Üstümüzdeki kıyafetten, mutfak gereçlerine, her eşyanın yapılış amacı insanların çeşitli ihtiyaçlarının karşılanması için ortaya çıkan çözümlerdir. Ve tarih öncesinin önemli bir kısmı boyunca bu nedenle insanlar bu güdüyle eşyalarını üretmişlerdir.

Bu dönemlerde fonksiyonellik genellikle estetik algılardan öndeydi. Her eşyanın malzemesinin bulunmasından yapılışına her şey elle olduğundan, eşya yapımı zaman alan, dolayısıyla yapılan eşyadan mümkün olan en çok ve en uzun şekilde yararlanmak esastı. Tabi insanlar çoğu zaman yaşamlarında hayatta kalmaktan çok daha fazlasını isterler ve neredeyse her dönemde de bunun etkileri görülür, özellikle de eşyalarda.

Çoğu eşyanın birbirlerinden farklı olduğu gibi bu eşyaların sahipleri ve bu sahiplerin eşyalarla olan ilişkisi de farklı. İnsanlar çok uzunca bir süredir eşyalarını süslemekte. Bu bazen basit bir kaseye çizilmiş bir desen yada her ilmeğin emek ve dikkatle dokunduğu bir halı.

İnsanlar uzunca bir süre yediği, içtiği ve sahip olduğu eşyalar için sürekli ve bedenen çalışmak zorundaydı. Zanaatkarlık uzun bir zamandır var, kişi ihtiyacı olduğu eşyayı kendi yapmak zorunda olmasa bile bir zaanatkarla alışveriş yapmak için aynı değerde bir başla şeye sahip olmalıydı.

Böyle zorlu koşullarda bile insanlar yaratıcılıklarını konuşturmuşlar, sahip olunan eşyalar kişilerin bir uzantısı olmuşlardır. İnsanlar sahip oldukları eşyaları kendilerini ifade etmek için kullanmayı aslında sandığımızdan çok daha uzun bir süredir yapmaktalar.

Günümüzde ise bu fenomen en zirve halini almış durumda. Bunda geri planda kalmış gibi gözüksede aşkında sanayi devriminin etkisi çok büyük. Sanayileşmeye kadar insanlarda -çoğu zenginlerinde bile- israf hoş görülmemiştir. Her şey zor bulunduğundan her şey sonuna kadar kullanılmalı ve değerliydi. Kendini ifade etme gibi amaçlar çoğunlukla zenginlere has ayrıcalıklardı.

Ancak sanayi devriminin en büyük parçası olan seri üretimle eşyalar her anlamda çoğaldı. Belki elle yapılan eşyanın sahip olduğu karakter artık orada değildi ama ürün çeşitliliği bir anlamda tüketicinin seçeneklerini hiç olmadığı kadar arttırdı. Bir makineden birbirlerinin aynısı olarak çıkan binlerce eşya elle yontulan, boyanan yada işlenen bir ürünün bireyselliğin sahip değildi, ancak genel toplumun seçenekleri hiç olmadığı kadar fazlaydı.

Bunun günümüzde tüketim çılgınlığı denen olay haline geldiği de unutulmamalı. Eskiden belirli bir zaman ve kültürel hareketle şekillenen trendler şimdi özellikle sosyal medyanın ve hızla değişen modanın etkisiyle baş döndürücü bir seviyede. Bu kadar hızla değişen eşyalar hem bir yandan benliğimizle olan ilişkimizi hemde büyük resimde dünyamızın çevresel sağlığını da etkilemekte.

Tabi bu elle yapımın tamamen bittiği anlamına da gelmiyor. Eskinin ustalarından hala üretenler var ancak tıpkı eskide olduğu gibi, iyi bir ustalık için iyi bir bütçe gerekmekte ve daha ucuz alternatifler bu eski zanaatların yok olma tehlikesi ile karşı karşıya kalma noktasına kadar getirsede, bu kültür henüz kaybedilmiş değil.

İnsanların eşyalarla olan ilişkisi dönem dönem değişmiş ve değişmeye de devam edecektir. Bazen tamamen materyalistik bazen de eşyalara daha fazla anlam yüklüyoruz. Statü simgesi yada görünce bizi rahatlatan küçük bir kaç fazlalık oluyorlar. Evimizin içinden aynada baktığımızda gördüklerimize, aslında hepsi bizim kişisel tercihlerimiz ve bulunduğumuz dünyanın sunduğu imkanların bir karışımı.

İkisinin dengeli olduğu, seri üretim ve kişisel tercih arasında hem tüketim çılgınlığına kapılıp benliğimizi kaybetmediğimiz, hemde çeşitli seçeneklerden faydalanabildiğimiz alışkanlıklar edinmeliyiz. Geçmiş ve günümüz arasında bir bağı olan eşyalar, hayatımızın bir yansıması olarak günlük yaşamımızda da dengeyi sağlamamıza yardımcı olacaktır.