Sanat yapma eğilimi insanı insan yapan şeylerden biridir. İnsanlık tarihinin tarih öncesi zamanlarından beri eseri ister duvar resmi, ister bir eşyanın üzerindeki resimler yada heykelcikler halinde olsun, insanlar kendilerini sanatla ifade etmiştir.
Günümüzde sanatın çok çeşitli dalları ve malzemeleri vardır. Bu çeşitliliğin nasıl kullanılacağı çoğunlukla kişinin kendi tercihine kalmıştır. Bu dalların en eskilerinden biri olan resim çizmek ise, kendini ilk kez bin yıllar öncesinde duvar resimleri ile göstersede, henüz tarih öncesi dönemlerde bile tuvaller taştan başka malzemelere geçiş yapmaya başlamıştı.
Sanat çoğu zaman en çok bir kendini ifade etme yolu olarak öne çıkmakta. Bunun belki en bariz örneği ise beden işaretleri, yani dövme. Neolitik çağlardan beri yapılan dövme binlerce yıldır sanat, sosyal statü, geçiş törenleri yada sadece kişisel anlamlar için yapılmakta.
Eski çağlarda insanların özellikle dini inançları doğayla doğrudan bağlı olduğundan yapılan desenler ve işaretlerde bunu yansıtmıştır. İnançtan öte, bir insanın derisindeki dövme onun etnik kökeninden, bir köle yada özgür bir birey oluşuna kadar çeşitli şeyinde işareti olmaktaydı.
Buz Adam, yada Ötzi’yi hatırlıyor musunuz? Milattan önce 3350 ile 3105 yılları arasında yaşadığı tahmin edilmekte. Binlerce yıl öncesinde de dondurucu soğukların yaşandığı kuzeyde bir buzulun içinde öldüğünden, doğal yollarla mumyalaşmış, günümüzde de hala bulunmuş en eski doğal mumya örneği kendisi. Aynı zamanda da bilinen en eski dövmeli insan. Bu nedenle Ötzi aynı zamanda dövmelere ait bulunan en eski fiziksel bulgu olarakta kabul edilmiştir.
Dövme insanlık tarihi boyunca çok çeşitli kültürlerde kendini göstermiş, bazılarında sosyal ve kültürel yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Türkçe’deki dövme kelimesinin tam kökeninden emin olunmasada, tağlama, dağlama, tamga, damga gibi kökenlere sahip olması olasıdır. En azından eski Türklere ait gördüğümüz dövmeye yakın kelimeler bunlardır. İngilizce’deki tattoo kelimesi 18. yüzyılda Samoa dilinde ‘vurmak’ anlamına gelen tatau kelimesine aittir. Dövmelerin bir yarasanın kürek kemiğini kullanılarak yapılmasından gelir. Samoa kültürü dövmelere oldukça değer veren ve sosyal hayatta birinin dövmelerinin karşılığı olan bir toplum olduğundan, kelimenin bu toplumdan geçmesi çokta şaşırtıcı değildir.
Eski Türklerde dövme yapmaktaydı. Orta Asya’daki eski Türk toplumlarına ait mezar ve mumyalarda bazılarının dövmeleri olduğu görülmüştür. Ancak İslamiyet’e geçişten sonra bu gelenek neredeyse tamamen ortadan kalkmıştır.
Sadece etnik halklar değil, farklı nedenlerle bir araya gelmiş topluluklarda dönem dönem dövmeleri ile öne çıkmış yada tanınmışlardır. Örneğin denizcilerin dövmeleri yaşadıkları hayat tarzlarıyla özdeşleşmiş bir hale gelmiştir. Hapis ve suç çetelerinin dövmelerinden, motorcu gruplarından sirklerde gösteri yapan dövmeli kadınlara, dövme zaman zaman belirli gruplara aitlik göstergesi olarak görülmüştür.
Grupların genel olarak şanına göre, dövmeye olan bakış açısıda benzer yönde şekillenmiştir. Özellikle bulundukları bölgenin halkına zarar vermiş grupların çok olduğu yerlerde bu önyargı devam etmekte. Örneğin Japonya’nın mafya kültürüyle özdeşleşen bir dövme kültürü olduğundan daha yaşlı halk dövmeli insanlara karşı en azından temkinli yaklaşırlar.
Eski çağlarda kemikten, kamışa çeşitli malzemelerden elde edilen iğnelerle yapılan dövmeler, günümüzde çoğunlukla milimlerle detay verebilecek hassaslıkta makinelerle yapılmakta. Eski yöntemler hala uygulanmaya devam etse de çoğu zaman sadece kültürel bir öneme sahip durumlarda yapılmakta.
Her ne kadar bazı önyargılar süregelmeye devam etsede, dövme günümüzde en çok vücuda eklenen bir aksesuar olarak öne çıkmakta. Kişinin kendini ifade etme yollarından belkide en kişiselleştirilmiş olanı çünkü çoğu zaman insan bir şeyi sırf kendine en yakın şekilde görebilmek için acısına katlanarak o şeyin dövmesini yaptırıyor. Bin yıllar önce yaşamış Buz Adam’da bu yana, insanlar dövme yaptırıyor ve değer verdikleri şeyler bitmedikçe dövme de devam eden en kadim geleneklerden biri olarak var olmaya devam edecek gibi duruyor.
Yorum Ekle
Yorumlar (0)
Sizlere daha iyi hizmet sunabilmek adına sitemizde çerez konumlandırmaktayız. Kişisel verileriniz, KVKK ve GDPR
kapsamında toplanıp işlenir. Sitemizi kullanarak, çerezleri kullanmamızı kabul etmiş olacaksınız.
En son gelişmelerden anında haberdar olmak için 'İZİN VER' butonuna tıklayınız.
EDA SARI
Derideki Sanat
Sanat yapma eğilimi insanı insan yapan şeylerden biridir. İnsanlık tarihinin tarih öncesi zamanlarından beri eseri ister duvar resmi, ister bir eşyanın üzerindeki resimler yada heykelcikler halinde olsun, insanlar kendilerini sanatla ifade etmiştir.
Günümüzde sanatın çok çeşitli dalları ve malzemeleri vardır. Bu çeşitliliğin nasıl kullanılacağı çoğunlukla kişinin kendi tercihine kalmıştır. Bu dalların en eskilerinden biri olan resim çizmek ise, kendini ilk kez bin yıllar öncesinde duvar resimleri ile göstersede, henüz tarih öncesi dönemlerde bile tuvaller taştan başka malzemelere geçiş yapmaya başlamıştı.
Sanat çoğu zaman en çok bir kendini ifade etme yolu olarak öne çıkmakta. Bunun belki en bariz örneği ise beden işaretleri, yani dövme. Neolitik çağlardan beri yapılan dövme binlerce yıldır sanat, sosyal statü, geçiş törenleri yada sadece kişisel anlamlar için yapılmakta.
Eski çağlarda insanların özellikle dini inançları doğayla doğrudan bağlı olduğundan yapılan desenler ve işaretlerde bunu yansıtmıştır. İnançtan öte, bir insanın derisindeki dövme onun etnik kökeninden, bir köle yada özgür bir birey oluşuna kadar çeşitli şeyinde işareti olmaktaydı.
Buz Adam, yada Ötzi’yi hatırlıyor musunuz? Milattan önce 3350 ile 3105 yılları arasında yaşadığı tahmin edilmekte. Binlerce yıl öncesinde de dondurucu soğukların yaşandığı kuzeyde bir buzulun içinde öldüğünden, doğal yollarla mumyalaşmış, günümüzde de hala bulunmuş en eski doğal mumya örneği kendisi. Aynı zamanda da bilinen en eski dövmeli insan. Bu nedenle Ötzi aynı zamanda dövmelere ait bulunan en eski fiziksel bulgu olarakta kabul edilmiştir.
Dövme insanlık tarihi boyunca çok çeşitli kültürlerde kendini göstermiş, bazılarında sosyal ve kültürel yaşamın ayrılmaz bir parçası haline gelmiştir. Türkçe’deki dövme kelimesinin tam kökeninden emin olunmasada, tağlama, dağlama, tamga, damga gibi kökenlere sahip olması olasıdır. En azından eski Türklere ait gördüğümüz dövmeye yakın kelimeler bunlardır. İngilizce’deki tattoo kelimesi 18. yüzyılda Samoa dilinde ‘vurmak’ anlamına gelen tatau kelimesine aittir. Dövmelerin bir yarasanın kürek kemiğini kullanılarak yapılmasından gelir. Samoa kültürü dövmelere oldukça değer veren ve sosyal hayatta birinin dövmelerinin karşılığı olan bir toplum olduğundan, kelimenin bu toplumdan geçmesi çokta şaşırtıcı değildir.
Eski Türklerde dövme yapmaktaydı. Orta Asya’daki eski Türk toplumlarına ait mezar ve mumyalarda bazılarının dövmeleri olduğu görülmüştür. Ancak İslamiyet’e geçişten sonra bu gelenek neredeyse tamamen ortadan kalkmıştır.
Sadece etnik halklar değil, farklı nedenlerle bir araya gelmiş topluluklarda dönem dönem dövmeleri ile öne çıkmış yada tanınmışlardır. Örneğin denizcilerin dövmeleri yaşadıkları hayat tarzlarıyla özdeşleşmiş bir hale gelmiştir. Hapis ve suç çetelerinin dövmelerinden, motorcu gruplarından sirklerde gösteri yapan dövmeli kadınlara, dövme zaman zaman belirli gruplara aitlik göstergesi olarak görülmüştür.
Grupların genel olarak şanına göre, dövmeye olan bakış açısıda benzer yönde şekillenmiştir. Özellikle bulundukları bölgenin halkına zarar vermiş grupların çok olduğu yerlerde bu önyargı devam etmekte. Örneğin Japonya’nın mafya kültürüyle özdeşleşen bir dövme kültürü olduğundan daha yaşlı halk dövmeli insanlara karşı en azından temkinli yaklaşırlar.
Eski çağlarda kemikten, kamışa çeşitli malzemelerden elde edilen iğnelerle yapılan dövmeler, günümüzde çoğunlukla milimlerle detay verebilecek hassaslıkta makinelerle yapılmakta. Eski yöntemler hala uygulanmaya devam etse de çoğu zaman sadece kültürel bir öneme sahip durumlarda yapılmakta.
Her ne kadar bazı önyargılar süregelmeye devam etsede, dövme günümüzde en çok vücuda eklenen bir aksesuar olarak öne çıkmakta. Kişinin kendini ifade etme yollarından belkide en kişiselleştirilmiş olanı çünkü çoğu zaman insan bir şeyi sırf kendine en yakın şekilde görebilmek için acısına katlanarak o şeyin dövmesini yaptırıyor. Bin yıllar önce yaşamış Buz Adam’da bu yana, insanlar dövme yaptırıyor ve değer verdikleri şeyler bitmedikçe dövme de devam eden en kadim geleneklerden biri olarak var olmaya devam edecek gibi duruyor.